دنیای اقتصاد- مترجم: مریم رضایی
منبع: World Economic Forum : آیا محیط کار آینده به مدلی از برابری جنسیتی تبدیل خواهد شد و زنان از نظر جایگاه شغلی و دریافت دستمزد از چشم‌اندازهای برابر با مردان بهره خواهند برد؟ یا شرایط بدتر خواهد شد و سطح درآمد و امکان پیشرفت زنان در نردبان شغلی، همچنان محدود خواهد ماند؟
روندهای تاریخی حاکی از پیشرفتی کند در این زمینه هستند. گزارش جهانی شکاف جنسیتی مجمع جهانی اقتصاد، نشان می‌دهد در سال‌های اخیر شکاف بین زنان و مردان در محیط کار کاهش یافته، اما سرعت آن به قدری کند است که مشخص می‌کند تا رسیدن به برابری جنسیتی کامل ۲۰۰ سال فاصله داریم.
به هر حال، اگر امروز اقدامات پیش‌دستانه انجام ندهیم، با سناریویی مواجه خواهیم شد که در آن همین دستاوردهای کند هم روند معکوس می‌گیرند و شکاف جنسیتی در استخدام، مهارت‌ها و دستمزدها افزایش می‌یابد. دلیل آن چیست؟ از آنجا که پیشرفت‌های تکنولوژیک مرز بین کاری که توسط انسان و ماشین انجام می‌شود را تغییر می‌دهد، بازارهای کار دستخوش تحولاتی اساسی می‌شوند.
از آنجا که این پیشرفت‌های تکنولوژیک ممکن است فضای کار کردن را برای انسان محدود کنند، احتمالا بخش قابل‌توجهی از ۷۵ میلیون شغلی که احتمالا از بین می‌رود یا تغییر شکل می‌دهد، شغل‌هایی هستند که در حال حاضر زنان عهده‌دار آنها هستند. این نقش‌ها که به‌عنوان مثال کتابداری، حسابداری، خدمات‌رسانی به مشتری و شغل‌های اداری را شامل می‌شوند، در گذشته پاسخگوی معیشت طبقه متوسط بوده و ارتباطات بین نسل‌ها را توسعه داده‌اند و باعث افزایش مشارکت زنان در نیروی کار شده‌اند. حالا این نقش‌ها در آستانه از بین رفتن هستند.
به جای این شغل‌ها، شاهدیم که نقش‌هایی مثل دانشمند داده، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و متخصصان هوش مصنوعی ایجاد شده‌اند. چالشی که وجود دارد این است که شکاف جنسیتی قابل توجهی در بسیاری از این حوزه‌های در حال رشد، به وضوح مشهود است. به‌عنوان مثال، بر اساس داده‌های لینکداین که در گزارش جهانی ۲۰۱۸ شکاف جنسیتی آمده، متخصصان زن تنها ۲۲ درصد مشاغل مرتبط با مهارت‌های هوش مصنوعی را در کل دنیا تشکیل می‌دهند. این نسبتی بسیار کم است و با اینکه تعداد افراد متخصص در مهارت‌های هوش مصنوعی افزایش یافته، این شکاف از سال ۲۰۱۵ ثابت مانده است.
این واقعیت که ماهیت این شکاف‌ها در هر شرایطی از بین نمی‌رود، یعنی باید به استراتژی‌های کاملا جدیدی روی بیاوریم تا بمب ساعتی هر گونه شکاف جنسیتی بالقوه در آینده را خنثی کنیم. خبر خوب این است که می‌توانیم یک قدم فراتر برداریم. در واقع می‌توانیم این لحظه سیال در بازارهای کار را به یک فرصت تبدیل کنیم تا در آینده برابری جنسیتی را به شکل مقاومی جابیندازیم. الان بهترین زمان برای انجام این تلاش است. گزارش ۲۰۱۸ مجمع جهانی اقتصاد در مورد آینده مشاغل به این نتیجه رسیده که ۵۴ درصد کارکنان شرکت‌های بزرگ به شکلی اساسی به ارتقای مهارت یا آموختن مجدد مهارت‌های جدید نیاز دارند. به‌طور همزمان، شرکتها با کمبود استعدادهای ویژه مواجه هستند، چون مهارت‌های مورد نیاز برای مهار تکنولوژی‌های جدید با کمبود عرضه روبه‌رو است.
مقیاس تغییرات مورد نیاز، یک بار برای همیشه فرصتی را فراهم می‌کند تا آینده‌ای را طراحی کنیم که در آن برابری جنسیتی یک امر عادی باشد، نه یک استثنا. پس چگونه جریان استعدادها را به وجود آوریم تا مطمئن شویم استعدادهای زن به اندازه استعدادهای مرد، از مهارت‌های نوظهور برخوردار می‌شوند؟ باید عرضه و تقاضای مهارت‌ها هر دو مورد توجه قرار گیرند.
مجمع جهانی اقتصاد، علاوه بر کارهای گسترده‌تری که برای سنجش و القای برابری جنسیتی در سطح دنیا انجام می‌دهد، اقدامات جدیدی را در دستور کار قرار داده تا وقتی پای نقش زنان در آینده به میان می‌آید، طرف تقاضای این معادله حل و فصل شود. همچنین مجمع با شرکت‌هایی همکاری خواهد کرد که پیشتاز اجرای برابری جنسیتی هستند و چارچوبی برای اتخاذ یک رویکرد تسریع یافته و آینده محور به سوی برابری جنسیتی ایجاد کرده‌اند.
این چارچوب از شرکتها می‌خواهد که تحلیل کنند کدام نقش‌ها در آینده بیشترین پتانسیل رشد را دارند و زنان به‌طور برابر می‌توانند در کلیه فازهای جریان استعدادیابی در این نقش‌ها مشارکت داشته باشند. مجمع جهانی از این شرکتها در طیف گسترده‌ای از صنایع می‌خواهد که در فرآیند استخدام، ارتقا و حفظ نیرو برای پنج شغل اول در حال رشد خود تا سال ۲۰۲۲، به برابری جنسیتی متعهد باشند. این درخواست، در روز جهانی زن سال ۲۰۱۹ توسط مجمع جهانی مطرح شد و هدف این است که ۵۰ شرکت چند ملیتی بزرگ تا روز جهانی زن سال ۲۰۲۰ با چنین رویکردی وارد این برنامه شوند.
اما این تازه شروع کار است و این برنامه فقط محدود به شرکت‌هایی که قرار است با مجمع جهانی همکاری کنند نیست. مجمع از کلیه سازمان‌ها، بنگاه‌های کوچک و متوسط، مدارس، دانشگاه‌ها، بخش عمومی و NGOها دعوت کرده این رویکرد را در جریان استعدادیابی آینده اتخاذ کنند. به این ترتیب، می‌توان از تحولات آینده نیروی کار برای برداشتن گام‌های محکم به سوی آینده‌ای با برابری جنسیتی استفاده کرد.
روابط عمومی و امور بین الملل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی