دنیای اقتصاد- مریم مرادخانی
مشاور عزیز، دو ماه از اولین باری که خبر شیوع ویروس کرونا را شنیدیم می‌گذرد. در شرکت ما، کارکنان به محض اینکه از کار فارغ می‌شوند، گوشی‌هایشان را برمی‌دارند و اخبار می‌خوانند. به محض اینکه یک نفر سرفه یا عطسه می‌کند، همه با ترس نگاهش می‌کنند. بعضی‌ها ماسک و دستکش دارند و دائما محیط اطرافشان را تمیز می‌کنند. بعضی‌ها اصلا عین خیالشان نیست و اگر تذکر ندهیم، طبق روال همیشه رفتار می‌کنند. در این میان، بعضی‌ها هم هستند که بیش از حد استرس دارند و وسواس گرفته‌اند. شما برای کارمندها و کارفرماها و سایر کسانی که به شکل‌های مختلف با این ماجرا درگیرند، چه توصیه‌ای دارید؟ چطور استرس ناشی از این شرایط را مدیریت کنیم؟
پاسخ: دوست عزیز،
شیوع ویروس کرونا می‌تواند برای افراد و جوامع، استرس‌زا باشد. اضطراب و ترس از بیماری، واقعا طاقت‌فرساست و احساسات مختلفی را در کودکان و بزرگسالان، کارکنان و مدیران و افراد مشکوک به بیماری و کادر پزشکی ایجاد می‌کند. جزء هر کدام از اینها که هستید، چند توصیه را فراموش نکنید:
اولا واکنش آدم‌ها نسبت به موقعیت‌های استرس‌زا با هم فرق دارد. تاثیر احساسی یک موقعیت روی هر فرد به عوامل زیادی بستگی دارد؛ از جمله ویژگی‌های شخصیتی، تجربیات، شرایط مالی و اجتماعی، میزان دسترسی به منابع و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند. به‌علاوه، هر چه بیشتر اخبار را دنبال کنی، احتمال آنکه استرس بگیری بیشتر است. واکنش‌ها هم متفاوت است. از جمله ترس و نگرانی در مورد سلامتی خود و کسانی که دوستشان داریم(که ممکن است در معرض این ویروس باشند)، تغییر در الگوی خواب و غذا خوردن، عدم تمرکز، افزایش مصرف سیگار و تشدید مشکلات مزمن سلامتی. کسانی که از قبل، دچار مشکلات روانی بوده‌‌اند، باید طی این دوران نیز به درمان خود ادامه دهند و مراقب بروز هر گونه علائم جدید در خود باشند. مقابله با این احساسات و درخواست کمک از دیگران، کمک می‌کند که زودتر خودت را جمع و جور کنی. اگر استرس در انجام کارهای روزانه‌ات اختلال ایجاد کرد و این رویه ادامه پیدا کرد، با یک دکتر تماس بگیر. یکسری کارها را می‌توانی انجام دهی: بیش از حد اخبار مربوط به کرونا را دنبال نکن. از بدنت مراقبت کن. نفس‌های عمیق بکش و مدیتیشن انجام بده. ورزش کن و غذاهای سالم بخور. به اندازه کافی بخواب و از مصرف سیگار، خودداری کن. دائما به خودت یادآوری کن که این احساسات، گذرا هستند. تماشای اخبار و تصاویر مربوط به کرونا می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. سعی کن فعالیت‌هایی که برایت لذت‌بخش است انجام دهی. با دیگران در ارتباط باش (نه حضوری). نگرانی‌ها و احساساتت را با یکی از دوستان یا اعضای خانواده‌ات در‌میان بگذار. روابط سالمت را حفظ کن.
علاوه بر اینها، انرژی مثبت و امیدواری را در خودت تقویت کن. به اشتراک گذاشتن اطلاعات دقیق می‌تواند دیگران را آرام کند و به تو اجازه می‌دهد که با آنها در ارتباط باشی. واکنش نسبت به این اتفاق می‌تواند از نظر احساسی، آسیب زیادی به فرد وارد کند.
کسانی که در ریسک بیشتری هستند، مثل دکترها و پرستارها، می‌توانند برای کنترل استرس ثانویه یا STS یک سری کارها انجام دهند. ابتدا باید توضیح دهم که این استرس زمانی رخ می‌دهد که فرد، با افرادی در ارتباط است که دارند یک فاجعه یا سانحه را تجربه می‌کنند، مثل پزشکان و پرستاران یا تیم‌های نجات که زودتر از همه، در شرایط اورژانسی حاضر می‌شوند. برای کاهش این استرس این نکات را رعایت کنید: اولا بدان هر کسی که دارد به اعضای خانواده‌اش کمک می‌کند تا از یک بحران عبور کنند، ممکن است این استرس را تجربه کند. نشانه‌های این استرس را بشناس که هم فیزیکی هستند (مثل خستگی و مریضی) و هم روانی (مثل احساس گناه یا ترس). به خود و خانواده‌ات زمان بده تا از این واکنش‌ها عبور کنید و بهبود یابید. یک لیست تهیه کن، شامل فعالیت‌هایی برای مراقبت از خود، مثل ورزش و کتاب خواندن. اگر احساس کردی دیگر توانایی مراقبت از اعضای خانواده یا بیماران را نداری، از یک دکتر کمک بخواه.
و در آخر، چند توصیه دارم برای مدیران. همه مدیران و کسب‌وکارها خودشان را برای تحولات ناشی از تکنولوژی آماده کرده‌اند یا دارند آماده می‌کنند، مثل اتوماسیون، هوش مصنوعی و روباتیک. اما هیچ‌کس خودش را برای یک بیماری همه‌گیر جهانی آماده نکرده بود؛ ویروسی که با آمدنش، مدل‌های کسب‌وکار، سفرهای هوایی و معادلات زنجیره‌های تامین را سخت تحت‌تاثیر قرار داد.
هیچ‌کس نمی‌داند این اتفاق، چه اثرات اقتصادی ماندگاری خواهد داشت. آیا به مرور کمرنگ خواهد شد یا افزایش خواهد یافت تا جایی که شرکت‌ها مجبور شوند کارکنان را به خانه‌هایشان بفرستند و همه، دورکاری کنند؟ بسیاری از شرکت‌های بزرگ، همین حالا گردهمایی‌های خود را لغو کرده‌اند یا برای جلوگیری از شیوع این بیماری، از حضور در کنفرانس‌های جهانی سر باز زده‌اند، از جمله فیس‌بوک و مایکروسافت. این اتفاق دارد هوش هیجانی همه ما را به چالش می‌کشد. همان‌طور که داروین می‌گوید: «این قوی‌ترین و باهوش‌ترین موجودات نیستند که بقا می‌یابند. بقا، متعلق به کسانی است که بیشتر از همه با تغییر سازگارند.»
وظیفه مدیران این است که با کارکنان همدلی کنند. روحیه «خوش‌بینی» را در محل کار تقویت کنند و مهم‌تر از همه، انعطاف‌پذیر باشند. اینها کمک می‌کند که از این بحران به سلامت بیرون بیایند. فراموش نکنید که این اتفاق، همه را تحت‌تاثیر قرار داده است. با یادآوری این نکته که همه در شرایط مشابهی قرار دارند، می‌توانید بر استرس و بدبینی که روی قوه تصمیم‌گیری‌تان تاثیر مخرب دارد، غلبه کنید.
دوم، خلاق باشید. به لطف تکنولوژی، امکان دورکاری از همه جا وجود دارد. می‌توانید کنفرانس‌های ویدئویی، ایمیل و چت‌های آنلاین را جایگزین ملاقات‌های حضوری کنید و در نهایت، انعطاف‌پذیر باشید. اگر شرکت برای فصل تابستان برنامه‌ای دارد، به‌جای لغو کردن آن، یک رویکرد جدید اتخاذ کنید: رویکرد «ببینیم چه می‌شود». سیاست‌هایی اعمال کنید تا کارکنان بدانند چه زمانی باید سر کار بیایند و چه زمانی می‌توانند در خانه بمانند. به جای دعوت از فروشندگان یا مهمان‌های کاری، آنها را از طریق ایمیل یا سایر ابزارهای ارتباطی در جریان کارها قرار دهید. این روزها تغییراتی در نحوه انجام کارها ایجاد شده که همه را گیج کرده است. به همین خاطر، با کارکنان همدلی و از آنها به خاطر اینکه درک می‌کنند و در کنار شما هستند، قدردانی کنید. این احساسات مثبت کمک می‌کند که راه‌حل‌ها و ایده‌های بهتری به ذهنتان برسد. به خود و کارمندانتان یادآوری کنید که همه با هم هستید و با هم، راهی برای عبور از این بحران و حرکت رو به جلو پیدا خواهید کرد. همه این اقدامات، مصداق هوش هیجانی بالا هستند.
روابط عمومی و امور بین الملل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی