به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه میز اقتصاد شبکه خبر در گفت و گو با شمس اله ملازاده، عضو هیئت مدیره شرکت خدمات حمایتی کشاورزی و صیاد فرهادی، رئیس انجمن تولیدکنندگان کود کشاورزی و عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران به موضوع چالش‌های آغاز سال زراعی جدید پرداخت.
مجری: سال جدید زراعی کمتر از ۲۰ روز دیگر آغاز می‌شود و باید تا الان برنامه‌ریزی‌ها از تامین نهاده‌های تولید مانند کود، بذر و سوخت ماشین آلات و طراحی و ابلاغ الگوی کشت انجام شده و به اطلاع مسئولان استانی و کشاورزان عزیز رسیده باشد، در برنامه میز اقتصاد به برنامه‌ریزی‌ها، چالش‌ها و راهکار‌های فوری برای رفع آنها می‌پردازیم و بحث تامین و توزیع نهاده‌های کشاورزی به خصوص کودهای شیمیایی و آلی را مورد بررسی قرار خواهیم داد و اینکه برای آغاز سال زراعی و به خصوص کشت پاییزه چه مسائلی و چه مواردی مورد نیاز است، چقدرش تامین شده؟ چقدرش توزیع شده و چه چالش‌هایی پیش روی مسئولان برای تامین الباقی نیاز‌های کشاورزانمان وجود دارد.
سوال: آقای ملازاده، در گزارش فکر می‌کنم کاملاً عیان و مشخص بود که شرایطی که الان کشاورزان با آن روبه رو هستند به خصوص برای کشت پاییزه قدری نگران کننده است از لحاظ تامین نهاده‌ها با کود کشاورزی که مهم است، هم اکنون برای کشت پاییزه چقدر کود کشاورزی نیاز داریم و تا
الان که صحبت می‌کنیم چه میزان از این نیاز در استان‌ها توزیع شده؟
شمس الله ملازاده، عضو هیئت مدیره شرکت خدمات حمایتی کشاورزی: نیاز بخش کشاورزی به کودهای کشاورزی توسط موسسه تحقیقات خاک و آب سالانه برآورد و اعلام می‌شود حدود ۵ میلیون تن است ۵ میلیون و دویست هزار.
سوال: همه کود‌ها؟.
ملازاده: بله همه کودهای شیمیایی از این مقداری که است با توجه به محدودیت‌های مالی که برنامه و بودجه دارد و این مقدار در سنوات گذشته بین دو و نیم تا سه میلیون تن وزارتخانه به شرکت خدمات حمایتی برنامه اعلام می‌کند که تامین کند با توجه به محدودیت‌های مالی تعاملی که با برنامه و بودجه دارند امسال هم که برنامه.
سوال: یعنی تقریباً نصف نیازتان را؟
ملازاده: ۵۸ یا ۶۰ درصد امسال هم که خدمت شما هستیم حدود ۳ میلیون تن برنامه ابلاغ شده که این را باید تهیه کنیم و تحویل استان‌ها و کشاورزان عزیز بدهیم.
سوال: تا الان چقدر از این سه میلیون را داده‌اید؟
ملازاده: الان که ۵ ماه از سال گذشته یک میلیون و سیصد هزار تن از این مقدار را که عدد قابل توجهی است تهیه کرده‌ایم و این دقیقاً حدود ۴۳ درصد کل برنامه ابلاغی است.
سوال: برنامه زمانبندی‌تان به چه صورت بوده برای اینکه آن ۳ میلیون تن را توزیع کنید؟
ملازاده: از اول تا آخر سال.
سوال: یعنی الان طبق برنامه پیشرفته‌اید؟
ملازاده: بله طبق برنامه داریم پیش می‌رویم.
سوال: شما فرمودید ما ۵ میلیون تن برآورد کردیم که نیاز داریم تکلیف آن ۲ میلیون تن از ۳ میلیون تن تا ۵ میلیون تن که مورد نیاز است چه می‌شود؟
ملازاده: ما برآورد نکردیم برآورد موسسه است که نیاز کشور ۵ میلیون تن است.
سوال: اما الان ۳ میلیون تن تامین می‌کنید آن ۲ میلیون تن که مورد نیاز کشاورزان است تکلیفش چه می‌شود آن از کجا باید تامین شود؟
ملازاده: آن را در حقیقت کشاورزان بخشی را از بخش خصوصی تامین می‌کنند به اضافه اینکه دولت این مهم است دولت با توجه به محدودیت‌های مالی به تمام محصولات این کود‌ها را نمی‌دهد صرفاً به محصولات اساسی می‌دهد برای محصولات اساسی همین مقدار کافی است برای محصولات اساسی این کود برآورد شده پول داده‌اند ۵ محصول است گندم، جو، برنج و چغندر قند و کل دانه‌های روغنی به اضافه پنبه یعنی برای همه آن بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ محصول است برای آن پنج محصول این فسفات و پتاس را می‌دهند.
اما اوره را برای کلیه محصولات تامین می‌کنیم و در اختیار همه محصولات قرار می‌دهیم محصولاتی که در الگوی کشت است از این ۴۳ درصدی که تامین شده بیش از یک میلیون تن تحویل محل‌های عرضه بخش کشاورزی داده شده و الان بیش از ۴۵۰ هزار تن عدد عدد خیلی بزرگی است در تامین ۴۵۰ هزار تن انواع کودهای کشاورزی شامل کودهای ازته، فسفاته و پتاسه را در اقصی نقاط کشور در انبار‌های شرکت خدمات حمایتی موجود است و به محض شروع فصل زراعی اینها را در اختیار همه کشاورزان عزیز قرار خواهیم داد، اما اوره همچنان برای محصولات بهاره و تابستانه در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد همین الان هم کشاورزان اوره را می‌توانند از همه کارگزاری‌ها تحویل بگیرند.
سوال: پس شما برای تامین کود مشکلی ندارید؟.
ملازاده: خیر مشکلی نداریم.
سوال: آقای هاشمی با شماادامه بدهیم، آیا از این میزان کودی که آقای ملازاده اشاره کردند به دست گندمکاران به عنوان یکی از محصولات راهبردی رسیده یا نه؟ اگر نرسیده فکر می‌کنید مشکل کار از کجاست؟
عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران : عرض کنم ۴۵۰ هزارتن که آقای ملازاده فرمودند برای شروع فصل زراعی جدید مخصوصاً با گندم و جو که شروع می‌شود ما نیاز کافی برای بخش اوره تقریباً ۸۰۰ هزار تن است که نیازمان البته ۲ و ۴۰۰ است که برای فصل زراعی و آغاز فصل پاییز باید ۸۰۰ هزار تن کود اوره داشته باشیم و از این ۸۰۰ هزار تن ۲۰۰ هزار تن تامین شده آقای ملازاده به درستی فرمودند در فروشگاه‌ها و در انبار‌های سازمان خدمات حمایتی در سراسر استان است ولی این تقریباً یک چهارم میزان نیاز فصل پاییز است.
برای آغاز سال زراعی از ۴۵۰ هزار تن کود پتاسه الان ۱۰۰ هزار تن تامین شده و از تقریباً ۶۰۰ هزار تن کود فسفات هم الان ۱۰۰ هزار تن تامین شده ولی موضوع این است که کشاورزان انتظار دارند حداقل سه ماه قبل از آغاز فصل زراعی کارخانجات پتروشیمی برنامه زمانبندی خودرا بر طبق خواسته وزارت جهاد کشاورزی و سازمان خدمات حمایتی کشاورزی اعلام بکنند.
سوال: البته سعی کردیم که از پتروشیمی‌ها پیگیری بکنیم که در برنامه خدمت شان باشیم، اما قبول زحمت نکردند.
هاشمی: این کارخانجات پتروشیمی در سال گذشته هم نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند یعنی از دو میلیون و پانصد هزار تن کود اوره‌ای که باید تحویل داده می‌شد فقط یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن محقق شد این هم جای تامل دارد.
سوال: آقای هاشمی در کودهای دیگر چطور بود آنها چی ان‌ها تامین شد؟
هاشمی: کودهای فسفاته و پتاسه با توجه به اینکه فقط منشا وارداتی دارند شرکت خدمات حمایتی باید اینها را تامین می‌کرد ولی، چون ارز و اعتبار مورد نیاز برای شرکت خدمات حمایتی از طرف سازمان برنامه بودجه و بانک مرکزی تامین نشد الان کاملاً اطلاع دارم که شرکت خدمات حمایتی در خصوص کودهای وارداتی واقعاً زیر دین است که با اعتبار وارد کردند و الان مانده‌اند.
سوال: آقای هاشمی شرایط امسال را هم بفرمایید امسال اوضاع چطور است؟
هاشمی: امسال در خصوص آغازش با توجه به اینکه ۲۰ روز دیگر شروع می‌شود اوضاع و احوال طوری است که فصل زراعی که شروع شد دیگر پشت سر هم نیاز برای کود فسفاته، پتاسه و اوره پشت سر هم این نیاز‌ها پیش می‌آید و بهتر بود که حداقل الان ۵۰۰ هزار تن کود اوره و از هر کدام ۲۰۰ هزار تن پتاسه و فسفات موجود داشتیم.
سوال: آقای فرهادی خدمت شما باشیم به عنوان رئیس انجمن تولید کنندگان کود کشاورزی، بفرماییدچقدر از این میزان تولید کودی که کشور به آن نیاز دارد در داخل تولید می‌شود؟
صیاد فرهادی، رئیس انجمن تولیدکنندگان کود کشاورزی : نظام کودی در کشور در یک چهارچوبی تعریف شده که یکی برآورد موسسه تحقیقات آب کشور این برآورد سالیانه را می‌کند نسبت به سطح کشت نوع کشت و مکان‌های کشت که در کشور وجود دارد برآوردی می‌کند، چون مهندس ملازاده آن کودهای پایین را فرمودند.
سوال: آقای فرهادی، می‌خواهم بدانم تولید کنندگان کود در کشورمان ظرفیت تولید بیشتر از این را هم دارند که نیاز داخل کاملاً تامین شود؟
فرهادی: ظرفیت تولید در تمام کود‌ها غیر از کودهای پایه آن هم کود فسفات و در بخشی از کود پتاسه در تمام بخش‌ها حداقل ۵ برابر نیاز کشور تولید داریم می‌توانم آمار دقیقش را بگویم ۳۶ کود پرمصرف غیر از کودهای پایه را الان جدولش را آوردم.
سوال: بسیار خوب در همین حد که ۵ برابر نیاز الان تولید داریم به جز فسفات؟
فرهادی: به جز کودهای پایه فسفاته و بخش جزئی از کلروپتاسیم.
سوال: راجع به دلایل عدم رشد در این حوزه صحبت می‌کنیم، در رابطه با تامین و توزیع کود در استان‌ها با توجه به مشکلاتی که وجود دارد با آقای رستمی رئیس بنیاد گندمکاران استان کردستان صحبت کنیم، آقای رستمی در رابطه با شرایط تامین و توزیع کود در استان شما الان اوضاع چطور است و چه میزان نیاز برای شروع سال زراعی جدید تا به امروز تامین شده؟
رستمی: سهمیه کودی که مستحضر هستید فعلاً تا آن سهمیه کودی ما با آن میزان اراضی کشاورزی مان همخوانی ندارد و این سهمیه‌ای که در اختیار کشاورز قرار می‌دهند خیلی کمتر از آن میزانی است که مورد نیاز است الان برای کودهای اوره، مثلاً سهمیه در استان ۲۵ کیلوگرم برای هکتار در نظر گرفته‌اند که این توصیه مراکز تحقیقاتی خیلی بیشتر از این است یعنی چندین برابر این حداقل ۲۰۰ کیلوگرم بیشتر از این است.
سوال: آمار مشخصی دارید دقیق که چقدر نیاز دارید و چقدر تامین شده؟
رستمی: بله نیاز با توجه به این میزان اراضی مان است که در اختیار استان قرار می‌دهند در ازای همان ۲۵ کیلوگرم ولی الان تامین شده آوردند ولی در همان جا که آقای مهندس فرمودند در انبار‌های مراکز هستند هنوز به دست کشاورز نرسیده با توجه به اینکه استان‌های سردسیر کشور هستیم و کشت ما تقریبا ۱۰ روز دیگر اولین استان‌هایی هستیم که کشت پاییزه ما شروع می‌شود بنابراین نیاز فوری داریم که این کود در اختیار ما قرار بگیرد و بتوانیم کشت را شروع کنیم.
به موقع این کودی که در اختیار ما قرار می‌گیرد دست کشاورز برسد با این وضعی که پیش روی ما است و این ناهماهنگی‌هایی که بین پتروشیمی و وزارت پیش می‌آید گاهاً این کشاورزان هستند که متضرر می‌شوند از این قضیه.
سوال: صحبتي داشته باشیم با آقای قاسم سالاری رئیس بنیاد گندمکاران استان کرمان، آقای سالاری توضیح بفرمایید که وضعیت تامین توزیع کود در استان کرمان الان به چه صورت است و چه میزان از نیاز برای شروع سال زراعی جدید تامین شده؟
سالاری: استان کرمان ۲۰۰ تا ۲۱۰ هزار تن کود نیاز دارد که خوشبختانه هم کود فسفاته و پتاس و اوره در انبار‌های شرکت‌های خدماتی و اتحادیه سازمان تعاون استان فراهم هستند و ما هم اشراف داریم به وضعیت اینها و مشکلی هم باشد با هم حل می‌کنیم در هر صورت استان کرمان مشکلی ندارد باید سناریویی را تعریف کنیم که برای بهره‌وری افزایش تولید ضمن کشاورزی پایدار و امنیت غذایی امنیت آبی و امنیت زیست بوم هم داشته باشیم.
اینها به هر شکل بدون فشار بر منابع آب و خاکمان با همین الگو‌های تعریف شده، کشت قراردادی، قیمت گذاری به موقع اتفاق نیفتاد همه اینها اتفاق بیفتد کشاورزی ما به هر شکل نسبت به سال‌های پیش رو نسبت به سال گذشته یعنی ما خودکفا باشیم در تولید.
سؤال: آقای ملازاده یک استان داشتیم که گلایه داشتند نه تنها از بعد نیاز بحث زمان بندی هم آقای فرهادی به آن اشاره کردند جزو دغدغه هایشان بود و استان کرمان که اوضاع خوب بود الآن با توجه به این شرایطی که در برخی از استان‌ها داریم در گزارش ابتدایی برنامه هم بود چه برنامه‌ای دارید برای اینکه این روند را تسریع بکنید و نیاز‌های کشاورزان هر چه سریعتر درباره کود‌ها برطرف بشود؟
ملازاده : قبل از آن سؤالی که از جناب آقای مهندس فرهادی پرسیدید آن را توضیح بدهم ما درسال گذشته ۹۰ درصد کودهای تأمین شده را از محل تولید داخل تأمین کردیم این در حالی است که ما در سال ۸۶ بیش از ۸۰ درصد کود‌ها را در حقیقت وارد می‌کردیم ۲۰ درصد داخلی بود این یعنی عدد چرا این اتفاق افتاده؟ به خاطر اینکه خودکفایی کود‌ها در شرکت خدمات حمایتی که مدیرعامل شرکت هستند پیگیری این هستند که خودکفایی انجام بشود و همین الان که آقای مهندس فرهادی به درستی فرمودند کودهای فسفاته خیلی مهم است برای کشاورزی در استان خراسان رضوی و استان‌های دیگر این هم در حال در حقیقت دو سال دیگر ان شاءالله خودکفایی کامل در این کودهای پایه هم اتفاق خواهد افتاد.
اما در رابطه با استان کردستان، ما در استان کردستان همین الان که من خدمت جنابعالی هستم در یک استان بیش از ۹ هزار تن ما انواع کودهای ازته فسفاته و پتاسه را در انبار‌ها موجود داریم که در حقیقت اینها را می‌توانیم در اختیار کشاورزان قرار بدهیم به محض شروع فصل زراعی که اینها را می‌توانیم در اختیار کشاورزان قرار بدهیم در استان کرمان که من تشکر می‌کنم از هر دو تا بزرگوار توضیح دادند بیش از ۱۲ هزار تن در انبار‌های شرکت کود است و اینها عدد‌های بزرگی اند ۱۲ هزار تن در تغذیه عدد.
سؤال: اگر وجود دارد چرا اعلام نمی‌شود که کشاورزان ما خیالشان راحت بشود حالا سه ماه قاعدتا دوستان گفتند که اگر مثلا دو سه ماه زودتر به ما اعلام بکنند که ما بتوانیم برنامه ریزی بکنیم؟
ملازاده: خیر شروع نشده، همه اینها اعلام می‌شود در اختیار سازمان جهاد کشاورزی، کارشناسان همه قرار گرفته هیچ مشکلی در این رابطه ندارد، اما در استان کردستان یک سؤالی کردند به ما گفتند ۲۵ کیلو اوره می‌دهند ما امسال برای استان کردستان برای اینکه عزیزمان در جریان باشد ۹۷ هزار تن فقط اوره تخصیص داده بنابراین این عدد ۲۵ کیلو ۹۷ هزار تن دقیقا برآورد آن مؤسسه هم برآورد نیاز هم ۹۷ هزار تن است یعنی به اندازه کل نیاز بخش اوره اش که می‌گوییم کم است در اختیار استان قرار دادیم و هیچ مشکلی در رابطه با تأمین استان کردستان نداریم و ان شاءالله نخواهیم داشت منتهی صحبتی که آقای دکتر هاشمی به درستی فرمودند ما ۱۹۲ هزار تن اوره در انبار‌ها داریم بله طبیعی است این برای ۴ ماه دیگر کافی نیست ۸۰۰ هزار تن درست می‌گوید ما منتهی از پتروشیمی‌ها همین الان برنامه ریزی کردیم روزانه ۷ هزار تن اوره تحویل می‌گیریم و موظف شده اند روزانه کف آن حداقل ۷ هزار تن اوره بدهند.
این می‌شود ۲۱۰ هزار تن در هر ماه یعنی ۴ ماه دیگر که الآن از شهریور شروع شده تا آخر آذر ما ۸۰۰ هزار تن بیش از ۸۰۰ هزار تن از پتروشیمی‌ها می‌گیریم نزدیک ۲۰۰ هزار تن هم داریم یعنی در حقیقت آن نیاز را از پتروشیمی و این ۲۰۰ هزار تن کمک می‌کند پشتیبانی می‌کند مجموعه یک جایی خدای نکرده مشکلی پیش آمد بتوانیم با این ۲۰۰ هزار تن آن را پشتیبانی و مدیریت کنیم، بنابراین این را من به ضرس قاطع خدمتتان عرض می‌کنم خدمات حمایتی درست می‌گویند که پول نگرفته واقعا این مشکلات مالی محدودیت‌های مالی خیلی اذیت می‌کند و دوستان هم من از تولیدکنندگان هم تشکر می‌کنم که خیلی با شرکت خدمات حمایتی تولید کنندگان ولی با اعتمادی که به شرکت خدمات حمایتی دارند با اعتباری که دارند هم در سال گذشته و هم در سال جدید ما در حقیقت توانسته ایم این دغدغه‌های بخش را مرتفع بکنیم.
سؤال: آقای هاشمی، آقای ملازاده خیلی از نظر ایشان شرایط بسیار خوب است حالا استان‌ها را هم دو تای آن را به صورت نمونه شنیدیم نظراتشان را، اول شما بفرمایید چه خبر از استان‌های دیگر با توجه به ارتباطاتی که دارید و آیا مثل آقای ملازاده می‌توانید با قطعیت بگویید که مشکلی در زمینه تأمین کود‌ها وجود ندارد؟
هاشمی : این را اول به خاطر اینکه حقی از کسی ضایع نشود این را خدمت شما عرض بکنم من از نزدیک در جریان تهیه و توزیع کود چه کودهای وارداتی و چه کودهای اوره‌ای که در داخل کشور تولید و توزیع و تأمین می‌شود عرض بکنم ببینید شرکت خدمات حمایتی با چه مصیبت‌هایی اینها را خرید می‌کند در بخش داخل شرکت‌های پتروشیمی همه آنها شاکی هستند شاکی از این هستند که این یارانه‌ای که دولت باید به ما می‌داد حتی مال سال گذشته را هم نداده در خصوص واردات خودتان می‌دانید برای تأمین و واردات کودهای فسفاته و پتاسه شرکت‌های خارجی باید پول و ارز بگیرند تا کود را تأمین بکنند این دوستان من می‌دانم با چه مصیبت و با چه مشقاتی دارند جای قدردانی و تشکر دارد ولی از طرف دیگر کشاورز می‌خواهد خیالش راحت بشود کشاورز باید نهاده و الزامات تولیدش را در انبار خودش داشته باشد.
یعنی احتمال دارد که هواشناسی امروز گزارش بکند که فردا نه پس فردا بارش خواهد بودیم دیم کار استان آذربایجان‌های شرقی، غربی، اردبیل و کردستان و جا‌هایی که به صورت دیم می‌کارند دیگر فرصتی ندارند که بروند در این یک روز کود را تأمین بکنند بیاورند و بکارند و خودتان می‌دانید که سازمان تحقیقات هم توصیه کرده حتی کود ازته پاییزه را هم همراه بذر باید کاشته بشود و زیر خاک برود، کشاورزان انتظارشان این است که به موقع و قبل از فصل زراعی و آغازش اینها در انبار خودش و پشت تراکتور خودش داشته باشد در بعضی از استان‌ها وضعیت خوب است همین طور که دوست عزیز من آقای سالاری رئیس بنیاد ملی گندمکاران کرمان فرمودند ولی در برخی از استان‌ها ببینید فاصله زمانی کاشت در استان کرمان تا استان‌های شمال غرب حداقل یک ماه فاصله است یک ماه تا یک ماه و نیم آقای رستمی کردستان این دغدغه را به درستی دارد که این کود باید در انبار کشاورز باشد این هم تقصیر شرکت نیست.
ما در خصوص کشت قراردادی در خصوص تأمین نقدینگی اینها مشکلاتی هستند که هر دو طرف را دچار تنش می‌کنند من یک موضوعی را خدمت شما عرض بکنم کشاورزان کاملا گلایه دارند و شاکی هستند ببینید با توجه به ساختار تورمی کشور و آغاز به کار دولت جدید اعتقادم این است که نباید خلل و سکته‌ای در بخش کشاورزی مخصوصا کاشت گندم و جو و دانه‌های روغنی پیش بیاید افزایش صد درصدی قیمت کود در ۱۵ روز گذشته که من خیلی متأسف شدم که آقای عارف این را بدون اینکه تحقیق و تفحصی باشد گزارشی باشد وضعیت را در نظر بگیرند ساختار تورمی کشور را در نظر بگیرند دقیقا صد درصد افزایش دادند.
این باعث خواهد شد که ۱ ـ قیمت محصول نهایی افزایش پیدا خواهد شد، نان گران خواهد شد، ماکارونی گران خواهد شد وقتی اینها گران شدند طبیعتا باید گندمکار هم قیمت گندمش برود بالا وقتی اینها مثلا نان، ماکارونی و سایر محصولاتی که از گندم تولید می‌شوند قیمتش رفت بالا دولت یک گاف بزرگ یارانه‌ای دیگر باید بدهد چه بهتر است که یک پنجم این یارانه‌ای را که می‌خواهد به محصول نهایی بدهد در نگه داشتن قیمت در قیمت سال گذشته اینجا هزینه می‌کرد یعنی نه تنشی در بخش کشاورزی و شروع فصل زراعی نه تنشی در آغاز به کار دولت.
سؤال: بله آقای هاشمی سال‌ها داشتیم یارانه را به ابتدای زنجیره می‌دادیم الآن صحبت از دادن یارانه به انتهای زنجیره است و دوباره این فرآیند این تبادل نظرات وجود دارد حالا در خدمتتان خواهیم بود آقای هاشمی برای جمع بندی، اما آقای فرهادی یک مقدار راجع به رشد تولید داخل توضیح بدهید. الان برای اینکه بخواهیم از تولید داخلمان حمایت بکنیم به نظر شما چه اقداماتی باید انجام بشود؟
فرهادی : کود که همین ۴ ـ ۵ قلم کود پایه نیست ما در کشور نزدیک به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کودهای دیگر تولید داریم ریزمغذی‌ها را داریم انواع میکرو‌ها را داریم، کودهای آلی را هم داریم که این در جدول پولی کشور هم هر سال برآورد می‌شود ما بیشتر الآن مشکلاتمان در واقع تولیدکننده داخل در این بخش است ببینید از ۱۴۰۲/۱۱/۱ تا به امروز که الان آخر برج ۵ است یک سنت به مواد اولیه کود‌ها ارز داده نشده ولی دوستان می‌آیند اعلام می‌کنند ارز دادیم، چون بیشتر مواد اولیه را بخش تولید سولفات.
سؤال: شما به عنوان نماینده تولید کنندگان قائل به واردات هستید؟
فرهادی: خیر، ببین اصلا حاکمیت وظیفه اش این است جهت حفظ و امنیت غذایی محصولاتی در داخل کشور نیست وارد کند آن چیزی که در کشور هست بیش از نیاز کشور هم هست عقل حکم می‌کند که این کالا وارد نشود برای اینکه یک تولید کننده پولی که از در واقع در بخش تولید هزینه کرده تبدیل به یک سرمایه ملی شده هر کسی فکر کند که یک تولید کننده در یک مملکتی یک سرمایه دار است کاملا این تفکر غلطی است، چون تا زمانی که این پول به قول گفتنی در جیب تولید کننده است وقتی در بخش تولید رفته هزینه شده ، تبدیل شده به یک سرمایه ملی و حاکمیت هم وظیفه اش این است که از این سرمایه ملی حمایت بکند.
ما الآن متأسفانه در سنوات گذشته همین الان هم یارانه شما، چون فرمودید ما به ابتدای زنجیره داریم یارانه می‌دهیم به انتهای زنجیره قرار است یارانه بدهیم، چون ما این شعار را خیلی وقت است که فکر کنم ۳۰ سال است می‌شنویم که هیچ وقت هم عملیاتی نشده و فکر نکنم که عملیاتی بشود ببینید ما الآن کود‌هایی داریم که وارد می‌کند که ۸۰ درصد آن آب است به بطری آن داریم یارانه می‌دهیم به لیبل آن داریم یارانه می‌دهیم این آماده مصرف از خارج وارد می‌کنیم می‌آوریم داخل کشور تولید می‌کنیم حدود ۵ درصد کود‌هایی که الآن از کل برآورد کشور ۵ درصد این گونه دارد هزینه می‌شود.
سؤال: یعنی ما کلا ۵ درصد کود مورد نیازمان وارداتی است؟
فرهادی: خیر ۱۰ درصد نیاز کودی ما وارداتی است ۵ درصد از این ۱۰ درصد مواد اولیه است که از ۱۱/۱ تا به امروز یک سنت به آن ارز ندادند جالب‌تر از آن این است که ارزی که قبل از آن هم دادند ببینید بانک مرکزی آمده با یک بخشنامه‌ای گفته کسانی که از سال ۱۴۰۱ تا به امروز این برج ۱۲ ابلاغ کرده اشاره کرده به ۱۴۰۱ اگر ارزی گرفته باید بیاورد مابه التفاوت بدهد یا برود از سازمان حمایت مصوبه بگیرد بیاورد که بر اساس قیمت ارز ترجیحی در بازار فروختی که عملا یک برنامه غیرممکنی است.
ببینید ما در کشور ۲۲ هزار برند فرمول کودی ثبت شده ۳۶ تا از این برندفرمول پرمصرف است اگر دولت بخواهد سازمان حمایت بخواهد بیاید بنشیند این ۲۲ هزار برند فرمول را برآورد بکند چقدر مواد وارد قیمت تمام شده اش تـأثیر دارد.
که آن را ارجاع دادم به معاونت‌های تخصصی هم یک کارگروهی تشکیل بشود من همانجا هم عرض کردم این غیرممکن است با این تعداد فرمول با این مقدار در واقع واردات که انجام شده این را برآورد کردند ما یک پیشنهادی کردیم به دوستان ببینید الان معضل بزرگتری که ما داریم اجازه صادرات به هیچ کدام از کودهای ما نمی‌دهند کود‌هایی که در آن سه عنصر اصلی است ازت، فسفر، پتاس داشته باشد اجازه صادرات نمی‌دهند آن بخشی دیگر هم که اجازه صادرات دارد بیشتر از نیاز داخل است عرض کردم ۵ برابر نیاز داخل ما تولید داریم چرای آن را به قول گفتنی از آن برنامه ریز‌ها باید پرسید.
سؤال: منظورم این است که چه منطقی دارند برای مخالفت با صادرات؟
فرهادی: متأسفانه این تضاد‌هایی که بین بخش‌های تصمیم گیر و تصمیم ساز دولتی وجود دارد کار را رسانده به آنجا.
سؤال: منظور شما این است که دلیل منطقی پشت این تصمیم نیست؟
فرهادی: آقای ملازاده به او یک برنامه ابلاغی به او می‌دهند فرض کنید می‌گویند آقا ۳ میلیون تن شما باید کود تأمین کنید یک روز لردگان قطع می‌کند توزیعش را، یک روز پتروشیمی کرمانشاه قطع می‌کند یک روز کس دیگر چرا این کار را می‌کنند؟ برای اینکه برنامه ریزی در کشور غلط است اصلا متولی تعریف نشده سازمان برنامه باید پول بدهد که پول ندارد بدهد می‌گویم که پول نمی‌دهم الان آقای ملازاده که همین الان در خدمتشان هستم ۲۴ همت اطلاع آخری که من دارم ۲۴ همت از سازمان برنامه و بودجه الان طلب دارند. ببین این کفه تولید اگر بالانس نشود مطمئنا تولید زمین گیر می‌شود.
ما در این چند سال گذشته بدترین حالت برای تولید در کشور تعریف کردیم تولیدکننده که هیچ برنامه‌ای ندارد من همین الآن که خدمت شما آمدم هفته‌ای سه روز ما برق نداریم قیمت تمام شده من افزایش می‌دهد آن موقع زمستان به همین وضعیت حداقل دو ماه زمستان من گاز ندارم بقیه همکارانم به همین وضعیت هستند وقتی که اینها در واقع از توجیه می‌دازد تولید را به ناچار زمینه را برای واردات آماده می‌کند وقتی در داخل تولید نشود طبیعتا حاکمیت می‌رود به سمت واردات.
سؤال: من یک سؤال بپرسم راجع به دوستانی که واردات انجام می‌دهند می‌گویند، چون کودهای تولید داخل کیفیت لازم را ندارد ما واردات می‌کنیم در برخی از کود‌ها شما این را تأیید می‌کنید؟
فرهادی: من عرض می‌کنم این اشتباه است برای اینکه ببینید در کشور حداقل در این بخش یک متولی خیلی قدر، خیلی علمی به عنوان مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور داریم اولا کود‌هایی که همه استاندارد‌های کودهای اجباری ما خیلی محکم‌تر از استاندارد امریکاست همین کودهای پایه ما که ۹۰ درصد مصرف کشور را تشکیل می‌دهند همه استاندارد اجباری دارند.
مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور بازار را پایش می‌کند شرکت خدمات حمایتی به عنوان متولی تهیه و توزیع دارد بازار را پایش می‌کند مؤسسه ملی استاندارد دارد بازار را پایش می‌کند مؤسسه ملی استاندارد دارد بازار را پایش می‌کند وقتی که از سه مرجع قانونی کود پایه دارد در کشور پایش و کنترل می‌شود. من کاملا این را رد می‌کنم.
سؤال: برخی از این دوستان وارد کننده مدعی این هستند که کودهای اصطلاحا تک بعدی می‌گوییم حالا تک عنصری کودهای تک عنصری که در داخل تولید می‌شود برای آب و خاک مضر است و به آن آسیب می‌زند ما، چون تولید کود ترکیبی نداریم در کشورمان درست است شما این را تأیید می‌کنید؟
فرهادی: ما ۴۸۰ هزار تن کود ترکیبی گرانول فقط داریم کود ام. پی. کی فرمول‌های مختلف فقط گرانول را داریم اصلا تا سال ۱۳۸۵، چون من الآن ۲۸ سال است که تولید کننده هستم تا سال ۱۳۸۵ ما آخرین مناقصه‌ای که در دولت اصلاحات انجام شد خرید انجام دادند ۶۵۵ هزار تن بود یعنی از نیاز ۵ میلیون تنی کود کشور ۶۵۵ هزار تن به صورت اِم. پِ. کا از طریق شرکت خدماتی حمایتی به صورت یارانه‌ای و مناقصه‌ای خریداری و توزیع می‌شد ام پ ک علاوه بر این گرانول نیست ما الآن فرمول‌های متفاوت الآن بخش خصوصی خوشبختانه.
سؤال: پس با هم کیفیت لازم را دارد کودهای تولید داخل و هم آن کودهای ترکیبی مان از لحاظ کمیت و کیفیت تأمین هستیم.
فرهادی: اصلا می‌توانید از متولی بخش مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور این سؤال را بکنید کود‌هایی که وارد کشور می‌شوند با آن کود‌هایی که در داخل تولید می‌شود مشابه هم اند عین هم اند در پایش بازار چه خروجی‌ای دارد؟ مطمئنا کودهای تولید داخل در پایش بازار رتبه اش بالاتر از کودهای واقعی است.
سؤال: آقای ملازاده از ابتدای برنامه تا صحبت‌های آقای هاشمی تا صحبت‌ها میانه خطوط همه جا صحبت از این که این کود‌ها را به موقع به دست کشاورز‌ها برسانید، قائل به این نیستید که کود‌ها همانطور گفتند زودتر برسد بگذارد کشاورز در انبارش حالا بر اساس آن وضعیت آب و هوایی خودش زمان بندی بکند که در آن زمان مناسب استفاده کند که این دغدغه‌ها و مشکلات هم نباشد چرا شما به این قائل نیستید؟
ملازاده: قبل از این در رابطه با اینکه کود تأمین در حقیقت ... شما الآن من، تولید گندم الان امثال از ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تن گذشت واقعا تأثیر تغذیه در عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی، کشاورزان عزیز هم پیگیر هستند به خاطر اینکه درآمدشان می‌رود بالا این بی نظیر است.
یعنی برای هیچ کس قابل کتمان نیست، اما در رابطه با اینکه ما این را بدهیم مهم این است که ما بتوانیم کود را ببریم بگذاریم در کردستان عرض کردم ۹ هزار تن الان کود در انبار‌های کارگزاران ما ۳ هزار و ۵۰۰ کارگزار در کشور داریم یعنی محلی که کشاورز می‌خواهد کودش را ببرد در زمین.
سؤال: پس چرا انجام نمی‌شود؟!
ملازاده: دو سامانه است موقعی که سامانه بهاره تابستانه باز است باید سامانه را باز کنند خدمات حمایتی به صورت سامانه‌ای می‌دهد مثل قبل نیست که یک نفر بیاید آن سامانه الآن یک هفته است باب شده است.
سؤال: الان کشت پاییزه چقدر مانده است؟
ملازاده: حدود ۲۰ روز، ۲۵ روز.
سؤال: الآن سامانه باز شده است؟
ملازاده: بله باز شده.
سؤال: کی باز شده است؟
ملازاده: تقریبا یک هفته است.
سؤال: آقای هاشمی سامانه باز شده است؟
هاشمی: روز‌های اخیر بله باز شده ولی من عرض کردم اگر امسال این دو موضوع اساسی حل نشود ما سال‌های آینده با کمبود تولید مواجه خواهیم بود حداقل در گندم و این خودکفایی دوباره شکسته خواهد شد، چون گیاه یک موجود زنده است به تغذیه احتیاج دارد ۱ـ بازگشت قیمت کود به قیمت قبلی، چون اگر کشاورز نقدینگی اش را نداشته باشد نمی‌تواند بخرد ۲ ـ تحویل و تدارک فوری نهاده‌های کاشت.
فرهادی: الآن هم که دولت جدید هم روی کار آمد الحمدلله وزیر جهاد کشاورزی هم الان رأی آورد من یک خواهش دارم از وزیر جدید به این بخش خصوصی را نامحرم نداند الآن بخش خصوصی الآن در خط مقدم جنگ اقتصادی و امنیت غذایی کشور است در اولین فرصت بخش خصوصی را دعوت بکند آن آمار‌هایی که در بخش‌های دولتی رد و بدل می‌شود مـتأسفانه زیاد با واقعیت‌ها تطابق ندارد.
ملازاده: من هم از کشاورزان عزیز تشکر می‌کنم من این موضوع را می‌گویم که محدودیت‌های مالی و ارزی حتما ایجاد مشکل کرده است.